Siyah çay mı yeşil çay mı daha sıhhatli?

Dünyada sudan sonra en fazla harcanan meşrubat olan çay, çok daha önceki çağlarda Uzak Doğu ülkelerinde kullanılan bir meşrubat iken zamanla Avrupa, Amerika ve değişik ülkelerde de dağılmıştır. Thea sinensis veya Camalia sinensis isimlerindeki çay nebatlarının yapraklarının fabrikalarda işlenmesi ile elde edilen çayın niteliği, nebatın cinsine ve yetiştirilmesine göre farklılık göstermektedir. Çay, flavonoidler bakımından zengin olması nedeniyle koroner kalp hastalıkları, inme, kalp – damar hastalıkları, hipertansiyon ve muhtelif kanser cinsleri başta olmak üzere bir hayli hastalığa karşı gözetici tesirler kapsamaktadır. Bilimsel çalışmalar siyah ve yeşil çayda bulunan faktör maddelerin hastalıklara karşı gözetmede eş tesirler gösterdiğini belirtmektedir.

Çayın, suya geçebilen alkaloid, kafein, tanen pigmentleri ve aromatik esanslarından faydalanılmaktadır. Çay, sıcak su içinde demlenirken bu öğeler suya geçer. Demlenme zamanına göre suya geçme oranı değişir, renk koyulaşır ve tadı acılaşır. Yeşil çay, yaprakların fermantasyon sürecinden geçirilmeden hazırlanması ile elde edilir. Kurutulup tüketime sunuluyor. Yeşil çay, siyah çaya kıyasla daha az harekâttan geçtiği için antioksidanlardan yana azıcıkçık daha zengindir. Siyah çayda ise, yapraklar bir araya geldikten sonra fermente ediliyor, daha sonra karartılıp lezzetleri apaçıklaştırılıyor. Fermantasyon harekâtı esnasında sıhhate bereketli olan flavonoidler belki bir ölçü eksiliyor ama bu harekât siyah çayı daha sevinçli bir meşrubat haline getiriyor.

Yapılan çalışmalarda egzersizden evvel içilen bir fincan yeşil ya da siyah çayın takribî 30 dakika içinde kandaki flavonoid antioksidan seviyesini artırdığı ve bu gidişatın hücreleri egzersiz sırasında üretilen hür radikallere karşı gözettiği belirtilmektedir.

Çayda bulunan kafein ve tanenler bedende demir mineralini bağlayarak demir beceriksizliği kansızlığına anemiye yol açabilmektedir. Bu sebeple özellikle anemi şikayeti olanlara öğünlerden takribî 30 – 45 dakika evvel veya sonra içilmeleri önerilmektedir. Öte yandan C vitamini demir mineralinin emilimini pozitif doğrultuda etkilemektedir. O sebeple kahvaltıda veya hemen yemek sonrası çay içilecek ise, sarih ve limonlu olmasına özen gösterilmelidir.

Öte yandan kafeinli meşrubatların, kafeinin idrar söktürücü tesirinden dolayı iyi bir akışkan kaynağı olmadığı; çay, kahve ve gazlı meşrubatları idrar söktürücü tesirler gösterdiklerinden suyun yerini yakalamadığı gibi görüşler artık tarih oldu. O sebeple gün içerisine dağıtarak gönül rahatlığı ile çayınızı yudumlayabilirsiniz. Yeşil çay, siyah çaya kıyasla bir gömlek daha üstün görünse de aradaki farkı pek de geliştirmemek gerekir. O sebeple rengine pek takılmamak gerekli.

Dyt. M. Turgay KÖSE tarafından yazılmıştır.